We weten allemaal dat roken en overmatige blootstelling aan de zon risicofactoren zijn voor kanker. Wat veel mensen echter niet realiseren, is dat alcoholconsumptie een belangrijke risicofactor vormt voor verschillende soorten kanker.
Als diëtist zien wij zeer regelmatig cliënten die zich niet bewust zijn van deze link. In deze blog leggen wij dan ook graag uit hoe alcohol bijdraagt aan het ontstaan van kanker, alsook welke specifieke kankersoorten hierdoor een verhoogd risico hebben.
Hoe alcohol het kankerrisico vergroot
Alcohol draagt op verschillende manieren bij aan de ontwikkeling van kanker. Hier zijn de drie belangrijkste mechanismen:
- Acetaldehydeproductie: Bij de afbraak van alcohol in het lichaam ontstaat acetaldehyde, een giftige stof die DNA beschadigt en de groei van kankercellen bevordert.
- Hormonale verstoring: Alcohol verhoogt het niveau van bepaalde hormonen, zoals oestrogeen. Verhoogde oestrogeenspiegels worden geassocieerd met een hoger risico op borstkanker.
- Verstoorde opname van voedingsstoffen: Alcohol verstoort de opname van belangrijke voedingsstoffen zoals foliumzuur, vitamine A en vitamine C, die essentieel zijn voor een gezond immuunsysteem en bescherming van DNA tegen schade.
Zelfs matig alcoholgebruik verhoogt het risico op verschillende soorten kanker. Hier zijn de zeven soorten kanker waarbij alcoholconsumptie een bewezen risicofactor vormt.
1. Mond- en keelkanker
Alcohol is een van de belangrijkste risicofactoren voor kanker in de mond, keel, en strottenhoofd. Dit komt doordat alcohol het slijmvlies in de mond en keel irriteert, waardoor cellen vatbaarder worden voor schade. Regelmatige alcoholconsumptie vergroot het risico aanzienlijk, vooral in combinatie met roken.
2. Slokdarmkanker
Slokdarmkanker komt vaker voor bij mensen die alcohol drinken, vooral de vorm plaveiselcelcarcinoom. Acetaldehyde heeft een directe schadelijke invloed op de slokdarm, wat tot deze kankervorm leidt. Mensen met een genetische aanleg voor langzamere afbraak van alcohol lopen een nog groter risico.
3. Borstkanker
Borstkanker is een van de meest voorkomende vormen van kanker bij vrouwen. Zelfs lage tot matige alcoholconsumptie verhoogt het risico. Alcohol verhoogt het oestrogeenniveau, wat de groei van borstkankercellen stimuleert. Elke dagelijkse alcoholische consumptie verhoogt het risico op borstkanker met ongeveer 7-10%.
4. Darmkanker
Darmkanker (colorectale kanker) komt vaker voor bij mensen die regelmatig alcohol drinken. Alcohol heeft een negatieve invloed op de darmcellen, wat tot DNA-schade leidt en de groei van kankercellen bevordert.
5. Leverkanker
De lever speelt een cruciale rol in de afbraak van alcohol. Chronisch alcoholgebruik leidt tot levercirrose, waarbij gezond leverweefsel beschadigd raakt en wordt vervangen door littekenweefsel. Cirrose verhoogt het risico op leverkanker aanzienlijk.
6. Maagkanker
Alcohol verhoogt het risico op maagkanker, vooral in het bovenste deel van de maag, nabij de slokdarm (de maag-cardia). Chronische irritatie van de maagwand door alcohol leidt tot ontstekingen en uiteindelijk de vorming van kankercellen.
7. Alvleesklierkanker
Alvleesklierkanker behoort tot de dodelijkste vormen van kanker. Alcoholgebruik vergroot het risico op alvleesklierkanker door schade aan de spijsverteringsprocessen en de alvleesklier. Chronische pancreatitis, veroorzaakt door alcoholgebruik, vormt tevens een risicofactor voor deze vorm van kanker.
Hoeveel alcohol is teveel?
Elke vorm van alcoholconsumptie verhoogt het risico op kanker, maar dit risico neemt toe naarmate de hoeveelheid alcohol stijgt. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en andere gezondheidsorganisaties raden aan om alcoholgebruik te beperken tot maximaal één glas per dag voor vrouwen en twee glazen per dag voor mannen. Zelfs matige drinkers lopen een verhoogd risico op bepaalde vormen van kanker.
Hoe verminder je het risico?
Om het risico op kanker te verlagen, helpt het om alcoholgebruik te beperken. Hier zijn enkele tips:
- Stel grenzen: Beperk alcoholinname tot speciale gelegenheden en vermijd dagelijks drinken.
- Kies alcoholvrije alternatieven: Er zijn tegenwoordig veel lekkere alcoholvrije dranken die je kunt proberen.
- Let op porties: Veel mensen overschatten hoeveel een standaard glas alcohol is. Een standaardglas wijn is bijvoorbeeld 100 ml.
- Eet gezond: Zorg voor een voedingspatroon rijk aan antioxidanten, vezels en vitaminen om je lichaam te beschermen tegen DNA-schade.
Conclusie
Alcoholconsumptie vormt een belangrijke, maar vaak over het hoofd geziene risicofactor voor kanker. Hoewel alcohol vaak wordt gezien als een middel voor ontspanning en gezelligheid, brengt het wel degelijk gezondheidsrisico’s met zich mee, waaronder een verhoogd risico op zeven soorten kanker. Door bewust met alcohol om te gaan en gezonde keuzes te maken, verlaag je het risico op kanker aanzienlijk.
Als erkende diëtisten bied wij persoonlijk advies en begeleiding om gezonde gewoontes te ontwikkelen en alcoholgebruik verantwoord aan te pakken. Heb je vragen of wil je weten hoe alcohol jouw gezondheid beïnvloedt? Neem gerust contact op!
