Obesitas is een groeiend gezondheidsprobleem dat wereldwijd steeds vaker voorkomt, en het heeft tijdelijke gevolgen voor zowel het fysiek als mentaal welzijn van mensen. Als diëtist willen wij hierbij graag inzicht bieden in wat obesitas precies is, welke gezondheidsrisico’s het met zich meebrengt, en hoe we hier met voeding en levensstijlveranderingen mee kunnen gaan.
Wat is obesitas?
Obesitas is een chronische aandoening die wordt veroorzaakt door een overmatige ophoping van lichaamsvet. Dit wordt vaak gemeten aan de hand van de Body Mass Index (BMI), waarbij een BMI van 30 of hoger wijst op obesitas. Hoewel BMI een eenvoudige en breed toepasbare maat is, houdt het geen rekening met zaken zoals spiermassa of vetverdeling (vandaar onze BIVA-meting). Toch is het een nuttige indicator voor het inschatten van gezondheidsrisico’s.
Risicofactoren voor obesitas
Er zijn diverse oorzaken en risicofactoren die bijdragen aan de ontwikkeling van obesitas:
- Ongezonde voedingsgewoonten
Een voedingspatroon dat rijk is aan calorieën, maar voedingsarme producten zoals fastfood, suikerhoudende dranken en bewerkte voedingsmiddelen, speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van obesitas. Het regelmatig consumeren van grote hoeveelheden vetten en suikers zorgt voor een energie-overschot dat door het lichaam wordt opgeslagen als vetmassa. - Gebrek aan beweging
Een sedentaire levensstijl, waarbij mensen veel zitten en weinig bewegen, draagt bij aan overgewicht. Het lichaam heeft beweging nodig om calorieën te verbranden en de stofwisseling gezond te houden. Gebrek aan lichamelijke activiteit leidt vaak tot een disbalans tussen energie-inname en -verbruik. - Genetische aanleg
Erfelijke factoren kunnen een rol spelen bij de ontwikkeling van obesitas. Mensen met een familiaire aanleg voor overgewicht hebben vaak een grotere kans om obesitas te ontwikkelen, vooral als zij ook ongezonde eet- en leefgewoonten hebben. - Hormonen en stofwisselingsproblemen
Hormonale disbalans, zoals een trage organische (hypothyreoïdie) of het polycysteus ovarium syndroom (PCOS), kunnen leiden tot gewichtstoename. Ook het gebruik van bepaalde medicijnen kan tot gewichtstoename leiden. - Psychosociale factoren
Stress, depressie en andere mentale gezondheidsproblemen kunnen leiden tot emotie-eten of het gebruik van voedsel als troost. Daarnaast kan een gebrek aan slaap ook een negatieve invloed hebben op hormonen die het hongergevoel beînvloeden.
Gevolgen van obesitas voor de gezondheid
Obesitas gaat gepaard met veel gezondheidsrisico’s. Het verhoogt niet alleen het risico op bepaalde chronische aandoeningen, maar het kan ook een negatieve impact hebben op het alledaagse leven en het welzijn van een persoon.
- Hart- en breuk
Overgewicht, en met de naam buikvet, verhoogt de kans op hoge bloeddruk, verhoogde cholesterolwaarden en atherosclerose (aderverkalking). Dit kan leiden tot gevaarlijke aandoeningen zoals een hartaanval of beroerte. - Diabetes type 2
Mensen met obesitas hebben een significant hoger risico op het ontwikkelen van insulineresistentie, wat kan leiden tot diabetes type 2. Deze aandoening beïnvloedt de manier waarop het lichaam suiker (glucose) uit het bloed haalt en gebruikt, wat langdurige gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken. - Gewrichtsproblemen
Het dragen van extra gewicht legt veel druk op de gewrichten, met name de knieën, heupen en onderrug. Dit kan leiden tot pijn, ontstekingen en aandoeningen zoals artrose, een degeneratieve gewrichtsziekte. - Slaapapneu
Mensen met obesitas hebben een groter risico op slaapapneu, een aandoening waarbij de ademhaling tijdens de slaap herhaaldelijk stopt. Dit kan leiden tot vermoeidheid overdag, concentratieproblemen en een verhoogd risico op hartziekten. - Kanker
Obesitas wordt in verband gebracht met een verhoogd risico op verschillende vormen van kanker, waaronder borst-, darm-, nier- en leverkanker. Dit komt onder andere plus overtollig vet in het lichaam ontstekingsbevorderende stoffen die kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van tumoren. - Mentale gezondheid
Naast fysieke gezondheidsproblemen kan obesitas ook een tol eisen op de geestelijke gezondheid. Het kan leiden tot een laag zelfbeeld, depressie en sociale isolatie, wat het onmogelijk maakt om een gezonde levensstijl aan te nemen en te behouden.
Preventie en behandeling van obesitas
Als diëtist helpen wij mensen om een gezondere relatie met voeding te ontwikkelen en te begeleiden bij het maken van duurzame veranderingen in hun levensstijl. Het verbeteren van eetgewoonten en het aanpakken van stressgerelateerd eetgedrag zijn cruciaal in het voorkomen en behandelen van obesitas.
Het is belangrijk om te beseffen dat tijd kost en dat het streven naar een gezonder gewicht een proces is, geen sprint. Kleine, haalbare doelen, zoals het toevoegen van meer groenten en eiwitten, regelmatig bewegen en leren omgaan met stress, kunnen al grote verschillen maken in het verminderen van gezondheidsrisico’s en het verbeteren van de kwaliteit van het leven.
Obesitas aanpakken gaat om veel meer dan alleen kilo’s kwijtraken; het gaat om het verbeteren van de totale gezondheid en het welzijn, zowel op korte als lange termijn. Wees warm welkom in onze groepspraktijk te Retie of Mol (Wezel).
