Malnutritie, vaak ten onrechte geassocieerd met armoede of extreme situaties, is ook in België een ernstig en onderschat probleem. Vooral bij ouderen wordt het vaak te laat opgemerkt, terwijl de gevolgen ingrijpend kunnen zijn. Als diëtist zie ik in de praktijk hoe kwetsbaar deze doelgroep is, maar ook hoe krachtig goede ondersteuning kan zijn met gerichte voedingszorg én soms met maaltijdvervangers als tijdelijke hulp.
Wat is malnutritie?
Malnutritie verwijst naar een toestand waarin het lichaam onvoldoende energie, eiwitten of micronutriënten binnenkrijgt om goed te functioneren. Bij ouderen kan dit het gevolg zijn van:
- Verminderde eetlust
- Kauw- of slikproblemen
- Medicatie die de smaak beïnvloedt
- Depressie of eenzaamheid
- Cognitieve achteruitgang
- Verlies van autonomie
Zowel kwantitatieve als kwalitatieve tekorten kunnen leiden tot ernstige gezondheidsproblemen, zelfs als het lichaamsgewicht op het eerste gezicht “normaal” lijkt.
Waarom is malnutritie bij ouderen zo risicovol?
De gevolgen van ondervoeding kunnen bij ouderen snel escaleren:
- Spierverlies (sarcopenie) en verminderde mobiliteit
- Verhoogd risico op vallen en breuken
- Langzamer herstel bij ziekte of ingrepen
- Verminderde weerstand en meer infecties
- Verlies van zelfstandigheid
- Hogere zorgkosten en mortaliteit
Het identificeren én vroegtijdig behandelen van malnutritie is dan ook van groot belang om de levenskwaliteit te behouden.
Tijdige actie is cruciaal
Een regelmatige voedingsscreening, eventueel met een gevalideerd instrument zoals de MNA (Mini Nutritional Assessment), helpt om risico’s vroeg te detecteren. Ook mantelzorgers, familie of zorgverleners kunnen alert zijn op signalen zoals:
- Onbedoeld gewichtsverlies
- Verminderde eetlust
- Kledij die losser zit
- Vermoeidheid of spierzwakte
Maaltijdvervangers als extra ondersteuning
Soms volstaat gewone voeding niet meer om aan de behoeften te voldoen, bijvoorbeeld bij een verminderde eetlust, verhoogde eiwitbehoefte, of wanneer koken te belastend wordt. In die gevallen kunnen medisch verantwoorde maaltijdvervangers tijdelijk ondersteuning bieden.
Deze producten:
- Zijn vaak eiwitrijk en energiedens
- Bevatten essentiële vitaminen en mineralen
- Zijn gemakkelijk verteerbaar en gebruiksvriendelijk
- Kunnen op smaak gebracht worden naar voorkeur
💡 Let wel: niet alle maaltijdvervangers op de markt zijn geschikt voor ouderen of voor medisch gebruik. Laat je altijd begeleiden door een erkend diëtist om te kiezen voor een veilig én passend product.
In mijn praktijk werk ik o.a. met EQ3-maaltijdvervangers, die specifiek ontwikkeld zijn om op een verantwoorde manier te ondersteunen bij ondervoeding of verhoogde behoefte. Ze kunnen geïntegreerd worden in het dagmenu, zonder de gewone maaltijden volledig te vervangen.
Belang van een holistische aanpak
Een maaltijdvervanger is géén wondermiddel, maar kan wel helpen om de drempel te verlagen naar herstel. De beste aanpak blijft altijd multidimensioneel:
- Voeding op maat, rekening houdend met voorkeuren en beperkingen
- Aandacht voor sociale context en eetmomenten
- Eventuele ondersteuning met supplementen of verrijkte voeding
- Regelmatige opvolging en evaluatie
Besluit
Malnutritie bij ouderen is een ernstig maar behandelbaar probleem. Met aandacht, tijdige screening en gerichte ondersteuning, waaronder eventueel evenwichtig samengestelde EQ3 maaltijdvervangers, kunnen we samen bouwen aan meer levenskwaliteit en zelfstandigheid op latere leeftijd.
Wil je weten of EQ3 volwaardige vervangmaaltijden een hulp kunnen zijn in jouw situatie, of die van je ouder? Maak gerust een afspraak, we bekijken het in alle rust en volledig op maat van de persoon.
Nadia Brans
Erkend diëtist | Diëtistenpraktijk Mol
